Een burn-out van de ene op de andere dag?

Opeens zag ik haar, mijn vriendin uit mijn studietijd, volkomen onverwacht op de zaterdagmarkt in de plaats waar ik woon. Ze stond vooraan in de rij bij de groenteman en zo te zien beoordeelde ze de rijpheid van de meloenen, want ze stond er hevig in te drukken. Mij zag ze niet. 

Nadat ze had betaald, stapte ik op haar af en ratelde meteen: “Jeetje, Mieke, jij hier? Wat leuk! Maar hoe kom je hier zo beland en hoe gaat het met je? En met Eric?!” Ze glimlachte vaagjes. Wat zag ze bleek! Ik schrok ervan.

“Hé Car, ja, het is wel erg onverwacht dat ik hier ben. Mijn moeder is vanochtend naar het revalidatiecentrum gebracht, hier om de hoek. Ze is aan een beenbreuk geopereerd en moet nu revalideren. Het zal wel even duren voordat ze weer de oude is. Maar het komt goed met haar…” Ze stokte.

Burn-out

“Maar hoe gaat het met jou? En met Eric?” Ik zag haar ogen vochtig worden, ze slikte en zei toen: “Eric zit al maanden thuis. Hij heeft zoveel klachten dat ik ze niet eens meer kan opnoemen. Burn-out, zegt de dokter. Als je hem ziet, ken je hem niet meer terug. Er is niets meer over van mijn bezige, altijd vrolijke Eric, voor wie nooit iets teveel was. Zomaar, allemaal weg. Van de ene op de andere dag...”

Die uitdrukking ‘van de ene op de andere dag’ bleef in mijn hoofd hangen. Is dat wel zo? Zijn mensen van de ene op de andere dag overspannen, krijgen zij zo een burn-out?

Niets was teveel

Mijn gedachten gingen vijftien jaar terug. We zaten met ons bedrijf midden in een reorganisatie. De zoveelste. Maar dat waren we gewend. We richtten ons immers elk jaar weer opnieuw op! Maar nu kwam er een verhuizing bij: van ons oude, vertrouwde pand naar een nieuw onderkomen. Bij dat proces, gestuurd door Bas, een van onze directeuren, werden we allemaal betrokken en gehoord. We mochten meepraten over de kleur van de vloerbedekking tot en met de inrichting van ons lunch(café). Een geliefde plek die dan ook “Het dorpsplein” werd genoemd.

Er was meer. We praatten mee over de indeling van onze werkplekken. Zelfs over de aanschaf van onze nieuwe ergonomische bureaustoelen, geheel afgesteld op de gebruiker. Niets was de directie teveel. En hoe speciaal voelden we ons. Hoe gewaardeerd. We volgden het proces letterlijk op de voet. Wekelijks gingen we kijken hoe het ervoor stond.

Burn-outsymptomen

Alles leek perfect, totdat het bericht kwam dat Bas een hartinfarct had gehad. Hij leefde gelukkig nog, maar het was kantje boord geweest. Zo erg. Zo onverwacht. Hoe kon dat nu? Ja, zoiets kan dus gebeuren en onder de ogen van velen. Onder mijn eigen ogen. Ik had het wel gezien. Ik had Bas geleidelijk aan zien veranderen. Niet snel maar wel zichtbaar. Zijn hoofd werd steeds roder, opgeblazen. Hij werd drukker en drukker, reageerde vaak behoorlijk kortaf en maakte steeds langere werkdagen. Ik belde erover met Jan, de andere directeur, en zei: “Ik heb het gezien. Het komt niet zo onverwacht. Ik heb Bas zien veranderen, allerlei signalen gezien die niet klopten met zoals hij was.

Ik had het hem moeten zeggen, hem moeten waarschuwen, maar ik heb niets gedaan en dat is erg!” Jan zei dat hij die burn-out klachten – want dat waren het – ook had gezien. En ook niets had gezegd. Gewoon laten gebeuren.

Meetinstrument de ‘Vlaggenparade’

We besloten om hier iets mee te doen. Want dit gebeurt natuurlijk ook bij andere mensen, in andere organisaties en in andere situaties. Er moest een manier zijn die helpt bij het signaleren en bespreken van stress symptomen zodat tijdig ingegrepen kan worden. Voordat er iemand ziek wordt, uitgeschakeld…

En zo hebben we de ‘Vlaggenparade’ ontwikkeld. Een meetinstrument voor het herkennen en bespreekbaar maken van stress. Want geloof me: je raakt niet van de ene dag op de andere in een burn-out. Er zijn signalen. Doe er wat mee.

Auteur: Carry Petri
Carry is de gepassioneerde master achter verschillende leerreizen over stress. Ze was in de jaren 80 een van de eersten die stressbestrijding in Nederland op de kaart zette.